Avrupa Birliği ve Sosyal Politika

I.

Avrupa Birliğinde Sosyal Politika, Avrupa Sendikalar Konfederasyonu ile üyelerinden —Türk-İş dışında- üçünün oluşturduğu bir koordinasyon komisyonu yayını olarak, 2003'te yayımlanmıştı. Dört bölümden oluşan ilk basımda, "Avrupa Birliğinde Sosyal Politikanın Evrimi", "Avrupa Birliğinde Sosyal Diyalog", "Avrupa Birliğinde Çalışanlara Bilgi Verme ve Danışma: Avrupa İşletme Komiteleri" ve "Avrupa Birliğinde Sendikal Hak ve Özgürlükler" konularını ele almıştım.

Bu kez, "Avrupa Birliği ve Sosyal Politika" adıyla yayımladığım 2. basımda, ilk basımdaki son bölüme yer vermedim. Ayrıca, AB kurumları ile AB hukuk düzenini, ilk iki bölümde incelediğim için, başlıkta değişiklik yaptım. Öte yandan, ilk basıda sosyal diyalog bölümünde yer verdiğim sosyal ortaklara, 2. basımda ayrı bir bölüm ayırdım. Böylece, özellikle sosyal politika ye sosyal diyalog bölümlerinin, güncelleştirme sınırlarını aşan bir genişlik ve yenilenme ile incelendiği iki uzun bölümle, altı bölümden oluşan bir çalışma ortaya çıktı.

II.

Abartmasız diyebilirim ki, ele alınan konularda hemen her gün yeni bir gelişmeye, tartışmaya, düzenlemeye ve belgeye tanık olunan bir alanda, yenik çıkmanın neredeyse bir yazgı olduğunun bilincinde olmama karşın, yayımlandığı günden başlayarak Avrupa Birliğinde Sosyal Politika'yı güncelleme çabası içinde oldum. "Artık bitti" dediğim anda, kurumsal, hukuksal, sosyal ya da siyasal planlarda birbirini izleyen yeni gelişmeler oldu.

Örneğin, hiç bitmeyen antlaşmalarda değişiklik sorunu, Anayasa Tasarısının iki yıl süren belirsizlik döneminden sonra yeniden gündeme alındı ve Lizbon Antlaşmasının 2007 sonlarında imzalanmasıyla sonuçlandı. Anayasadan geri dönüldü ama, reform sürecinde sosyal politika için de güçlü bir hukuksal dayanak olacağı açık olan Temel Haklar artma hukuksal bağlayıcılık kazandırılacağı açıklandı ve 2009 başında yürürlüğe girmesi öngürülen Lizbon Antlaşmasına yazıldı. İş hukukunu modernleştirmek amacıyla "yeşil kitap"la başlatılan danışma ve tartışma süreci bağlamında, belgeler birbirini izlemeye başladı. Avrupa Konseyi "doruk" toplantılarında, sosyal politikayla da doğrudan ilgili "sonuçlar" kabul edildi. Böylesi dinamik bir alanda yapılan çalışmaya, eninde sonunda, kaçınılmaz olarak bir nokta koymanın güçlüğünden söz etmeye gerek yok.

III.

Avrupa Birliğinde Sosyal Politika alanındaki Türkçe yazın, üyelik sürecinin başlaması ertesinde, sayısı her geçen gün artan yayınlarla zenginlemiştir, zenginleşmektedir. Özellikle, Belediye-İş’in "AB 'ye Sosyal Uyum" projesi çerçevesinde yapılan çalışmaların sonuçlanması,' bu alandaki boşluğun doldurulmasına ciddi bir katkı sağlamaktadır, sağlayacaktır.

IV.

Ancak, yarım yüzyılı aşan bir ekonomik bütünleşme sürecinin sosyal boyutunun her yönüyle, hatta hemen her başlığın ayrıntılı biçimde ayrıca incelenip işlendiği ciddi ve bilimsel kaynaklara gereksinim sürmektedir. Bu konudaki en büyük sorumluluk ve görevin işçi ve kamu görevlileri sendikalarının, Avrupa Birliğinde sosyal politika konularına yönelik ilgilerinin son yıllarda artmış olmasına karşın, kimi güncel gelişmelerle ilgili görüş ve / yada eleştirilerini açıklamalarının dışında bu alanda yeterince çaba gösterdikleri ve kalıcı çalışmalar yaptıkları söylenemez. İş ve işveren kesimlerin, özellikle TiSK'in ilgi ve çabalarıyla karşılaştırıldığında, bu yetersizlik açık biçimde görülmektedir. AB'ye karşı olmak, Türkiye'nin AB'ye üye olacağından kuşku duymak vb. gerekçeler, bu ilgisizliği haklı gösteremez.

Kaynak gereksinimi; hem ders kitapları olarak, hem daha ayrıntılı bilimsel çalışmalar olarak, hem de farklı hedef kitlelere, örneğin işçilere yönelik olarak sürmektedir. Bilimsel çalışmalar, birbirini yineleyen çalışmalar olmak yerine, hem genel olarak, hem de Türkiye'yi ilgilendiren yönleriyle karşılaştırılmalı AB sosyal hukuku ve politikası alanında da yapılmalıdır.

Mesut Gülmez

Ankara, Mayıs 2008